Υποφωσφαταιμία - Υπερφωσφαταιμία
Τεύχος 25
Ορθόπουλος Β.
Διευθυντής, Νεφρολογική κλινική, 3ο Νοσοκομείο ΙΚΑ
Ο φωσφόρος (Ρ) είναι ποσοτικά το έκτο στοιχείο και ταυτόχρονα το κυριότερο ενδοκυττάριο ανιόν τον ανθρώπινο οργανισμό. Αποτελεί περίπου το 1% του συνολικού ΒΣ. Το 80% ευρίσκεται στα οστά, το 9% στους σκελετικούς μυς και το υπόλοιπο στους βλεννογόνους και το εξωκυττάριο υγρό (ECF). Ο ενδοκυττάριος Ρ ευρίσκεται, κυρίως, υπό μορφή οργανικών ενώσεων, όπως τα φωσφορικά άλατα κρεατίνης και τα αδενοσινο-μονοφωσφορικά και τριφωσφορικά άλατα. Όσον αφορά στο Ρ του αίματος, το 70% αποτελεί, (σε οργανική μορφή), συστατικό των φωσφολιπιδίων. Το υπόλοιπο 30% είναι ανόργανα φωσφορικά άλατα (ορθοφωσφορικά), τα οποία κυκλοφορούν είτε συνδεδεμένα με πρωτεΐνες (15%) είτε ελεύθερα (85%). Σ' αυτό το ανόργανο κλάσμα αναφέρονται οι εργαστηριακές μετρήσεις του Ρ του πλάσματος. Σε φυσιολογικό pΗ, περίπου 50% των ελεύθερων φωσφορικών αλάτων κυκλοφορούν ως ΗΡO4 2-, 10% ως Η2ΡO4-, 40% ως συστατικά αλάτων Na+, Ca2+ και Mg2+ και λιγότερο από 0,01% ως ΡO4-3. Η αναλογία των κυκλοφορούντων ΗΡO4-2, Η2ΡO4- ελαττώνεται μειωμένου του pΗ και αντίστροφα αυξάνεται αυξανομένου του pΗ. Ο ρόλος του Ρ, σε πολλές θεμελιώδους σημασίας λειτουργίες, είναι ουσιώδης. Αποτελεί βασικό συστατικό του υδροξυαπατίτη και είναι σημαντικός για την ακεραιότητα των οστών. Τα φωσφολιπίδια είναι δομικά συστατικά των κυτταρικών μεμβρανών, των ενδοκυττάριων οργανυλίων και των νουκλεϊνικών οξέων.